Chcesz zapobiec powstawaniu ubytków, ale nie wiesz, od czego zacząć? Nie martw się! Możesz zachować piękny i zdrowy uśmiech – powiemy Ci, na czym polega prawidłowa higiena jamy ustnej i jak możesz zapobiec próchnicy zębów. Jeśli masz ubytek lub dostrzegasz początki próchnicy, potraktuj to jako okazję do wzmocnienia pewnych nawyków i wyrobienia nowych.
Czym są ubytki?
Ubytki, czyli inaczej próchnica zębów, to dziury tworzące się na twardej powierzchni zębów. Proces chorobowy przebiega następująco.
1. Bakterie żywią się cukrem i węglowodanami (skrobią) zawartymi w pożywieniu, a następnie produkują kwasy.
2. Jeśli kwasy nie zostaną usunięte podczas szczotkowania i pozostaną na powierzchni zębów, zaczynają rozpuszczać związki mineralne, z których zbudowane jest szkliwo.
3. Z czasem szkliwo zostaje przeżarte i zaczynają tworzyć się w nim dziury. Początkowo są one trudno dostrzegalne, ale z czasem stają się coraz większe.
4. Jeśli po uszkodzeniu szkliwa nie zostaną podjęte żadne środki zaradcze, zaczyna rozwijać się próchnica i powstają ubytki.
Mam ubytek, i co teraz?
Na pewnych etapach próchnicę można odwrócić. Białe plamki na powierzchni zębów to jedne z najwcześniejszych sygnałów ostrzegawczych – wskazują one na obecność choroby, która nie zdołała jeszcze uszkodzić szkliwa. Fluoryzacja i inne środki zaradcze podjęte na wczesnych etapach próchnicy mogą pomóc zębom w odbudowie (remineralizacji).
Gdy ubytek znacznie się powiększy i uszkodzi szkliwo, tylko dentysta będzie w stanie uratować ząb. Standardowe leczenie polega na usunięciu próchnicy i odbudowie zęba za pomocą plomby lub innych metod.
Po powstrzymaniu procesu chorobowego stomatolog wypełnia ząb plombą. Jeśli próchnicy nie uda się opanować w zwykły sposób, dentysta usuwa ubytek i zaleca leczenie, które pozwoli odbudować ząb.
Różne rodzaje ubytków
Bez względu na to, gdzie tworzy się ubytek – w korzeniu zęba czy w szkliwie – przebieg choroby wygląda podobnie. Położenie może jednak wpłynąć na tempo formowania się ubytku; inne czynniki również zwiększają ryzyko próchnicy.
1. Ubytek w koronie zęba: to najbardziej znany rodzaj ubytku występujący zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Tworzy się na powierzchniach żujących lub gryzących zęba.
2. Ubytek w korzeniu zęba: tworzy się pod wpływek kwasów, które przeżerają kostniwo (swoista tkanka pokrywająca korzeń, miększa niż szkliwo, a tym samym mniej odporna na próchnicę). W miarę starzenia się organizmu dziąsła mogą zacząć się cofać, obnażając szkliwo na powierzchni korzenia, który może stać się podatny na proces próchnicowy.
3. Nawracająca próchnica: nieleczona próchnica może tworzyć wiele ubytków zgromadzonych wokół założonych plomb i koron.
4. Ubytek znajdujący się między sąsiadującymi zębami: zwykle tworzy się między zębami tylnymi, które trudniej wyczyścić.
Jak mogę zahamować proces powstawania ubytków?
Mamy dla Ciebie dobrą wiadomość: powstawaniu ubytków można zapobiec! Przestrzegaj kilku prostych porad wymienionych poniżej, a długo będziesz cieszyć się zdrowiem jamy ustnej.
– Szczotkuj zęby co najmniej dwa razy dziennie i nitkuj je raz dziennie, a usuniesz płytkę nazębną tworzącą się między zębami i poniżej brzegu dziąsłowego.
– Stosuj przeciwbakteryjne płyny do płukania jamy ustnej, a zmniejszysz liczbę bakterii próchnicotwórczych.
– Regularnie udawaj się na wizyty u dentysty. W ten sposób zapobiegniesz poważnym problemom lub sprawisz, że małe problemy nie przerodzą się w coś poważniejszego.
– Stosuj dobrze zrównoważoną dietę i ogranicz ilość spożywanej skrobi i cukru. Jeśli nie możesz się powstrzymać od jedzenia podobnych produktów, lepiej spożywaj je wraz z posiłkiem i nie traktuj ich jako przekąsek – zęby będą rzadziej wystawiane na działanie kwasów zawartych w tych pokarmach.
– Żuj gumy z ksylitolem, a zahamujesz rozwój bakterii – w przeciwieństwie do cukru związek ten nie staje się dla nich pożywką.
– Stosuj produkty do higieny jamy ustnej (pasty do zębów, płyny do płukania jamy ustnej) zawierające fluorek.
– Upewnij się, że woda, którą piją Twoje dzieci, została poddana procesowi fluoryzacji. Jeśli woda z wodociągów nie jest fluorowana, dentysta lub pediatra może zalecić stosowanie suplementów fluorku.
– Poproś dentystę o szczeliwo dla siebie i Twojego dziecka. Stomatolog lub higienistka dentystyczna umieści je na zębach nieobjętych ubytkami i w ten sposób zabezpieczy je przed próchnicą.
Gdzie tworzą się ubytki?
Powierzchnie trudne do wyczyszczenia są w oczywisty sposób najbardziej narażone na powstawanie ubytków. Są to m.in.:
– Pęknięcia, szczeliny lub rowki na tylnych zębach
– Powierzchnie międzyzębowe
– Okolice wypełnień lub mostków
– Okolice brzegu dziąsłowego
Dobrze dbaj o te okolice, aby zapobiec tworzeniu się płytki nazębnej.
W jaki sposób dentysta sprawdza, czy utworzył się ubytek?
Pamiętaj, że proces powstawania ubytków przebiega w czasie, więc masz możliwość odwrócenia próchnicy na wczesnych etapach. Oto, jak dentysta sprawdza obecność ubytków:
– Sondowanie zęba pod kątem szczelin lub okolic z osłabionym szkliwem.
– Badanie rentgenowskie zęba, które ujawnia świeżo powstałe ubytki, zwłaszcza między zębami.
– Stosowanie nietoksycznego barwnika, który pozwala wykryć próchnicę.
– Stosowanie specjalnego lasera, który wykrywa próchnicę na bardzo wczesnych etapach.
Czy ubytki sprawiają ból?
Ból zwykle nie występuje na wczesnych etapach próchnicy. Tylko regularne badania stomatologiczne i skanowanie rentgenowskie (lub inna metoda wykrywania ubytków) ujawnią zmiany na wczesnych etapach choroby. Jeśli Twoje zęby zaczną wykazywać nadwrażliwość podczas spożywania gorących lub zimnych napojów albo w czasie przeżuwania bardzo słodkich pokarmów, może to oznaczać, że rozwinęła się u Ciebie próchnica. Nie zwlekaj wtedy i skonsultuj się z lekarzem.
Co się stanie, jeśli nie podejmę leczenia?
W razie jakichkolwiek problemów skonsultuj się z dentystą. Nieleczona choroba rozwija się i zaczyna uszkadzać ząb. Na dodatek jeden ubytek może spowodować wystąpienie większej liczby ubytków, i to z kilku powodów:
– Niekontrolowane nawyki dietetyczne i higieniczne, które spowodowały próchnicę, prowadzą do postępów choroby.
– Bakterie lubią bytować na wypełnieniach i innych elementach odbudowy, zwykle chropowatych i przytwierdzonych do gładkich powierzchni zębów; okolice te stają się więc podatne na rozwój próchnicy.
– Pęknięcia lub szczeliny w wypełnieniach umożliwiają bakteriom i cząstkom pokarmu wniknięcie do zęba, co powoduje rozwój próchnicy pod powierzchnią plomby.
Zapobieganie próchnicy zaczyna się od wyrobienia w sobie prawidłowych nawyków higienicznych. Szczotkuj zęby pastą z fluorkiem co najmniej dwa razy dziennie. Nitkuj je codziennie, a zapobiegniesz tworzeniu się płytki nazębnej. Nie zapominaj również o wizytach u dentysty – najlepiej odwiedzaj go co 6 miesięcy.
