Z tego artykułu dowiesz się, jaką rolę pełni języczek podniebienny w jamie ustnej - jego funkcja często jest niedoceniana. Artykuł w pewnym stopniu opisuje anatomię jamy ustnej, w tym podział podniebienia na twarde i miękkie, oraz lokalizację języczka i struktur otaczających. Dowiesz się także, że języczek wspomaga mowę i prawidłowe połykanie, zapobiegając tym samym zadławieniu. Omawiamy również objawy i leczenie zapalenia języczka, które może być spowodowane infekcją, alergią lub urazem.
Badge field
Jaką rolę pełni języczek podniebienny?
Published date field
Ostatnia aktualizacja artykułu: 21 Apr 2025
Artykuł zweryfikowany merytorycznie przez: lek. dent. Bogumiła Szeląg
Ten artykuł przeczytasz w 2,5 minuty
Spis treści
- Anatomia jamy ustnej
- Jaką rolę pełni języczek?
- Jak objawia się zapalenie języczka?
- Czym jest bezdech senny?
Jama ustna jest początkowym odcinkiem układu pokarmowego. Jest niezbędna w takich procesach jak: oddychanie, mówienie i spożywanie pokarmów. Gdyby nie skoordynowane działanie wszystkich jej struktur, nie byłoby możliwe wykonywanie wszystkich tych funkcji, które są niezbędne do życia. W przeciwieństwie do zębów lub języka, języczek podniebienny wydaje się odgrywać mniej istotną rolę, ale nic bardziej mylnego – ten narząd pełni również swoją funkcję w jamie ustnej.
Anatomia jamy ustnej
Podniebienie jest strukturą oddzielającą jamę nosową od jamy ustnej. Podniebienie składa się z dwóch części: podniebienia twardego i miękkiego. To pierwsze znajduje się z przodu. Podniebienie miękkie położone jest w tylnej części. Zadaniem mięśni podniebienia miękkiego jest kontrola jego położenia podczas takich czynności jak, połykanie, mówienie i oddychanie. Języczek podniebienny to wypustka dolnego brzegu podniebienia miękkiego. Znajduje się przy ujściu gardła, w okolicy migdałków podniebiennych.
Jaką rolę pełni języczek?
Wcześniej uważano, że języczek to organ szczątkowy, dziś jednak wiadomo, że pełni on istotne funkcje. Mięsień języczka skraca podniebienie miękkie. Mięśnie dźwigacz i napinacz podniebienia miękkiego unoszą podniebienie ku górze uniemożliwiając dostanie się kęsa pokarmowego do jamy nosowej. W czasie połykania cieśń gardzieli się otwiera, podniebienie miękkie się unosi, a jama krtani się zamyka i pokarm dostaje się do przełyku.
Jak objawia się zapalenie języczka?
Zapalenie języczka to dość rzadkie schorzenie. Objawy obejmują zaczerwienienie i obrzęk, ból gardła, trudności w przełykaniu i poczucie, że coś nam utkwiło w tylnej części gardła.
Co powoduje zapalenie języczka?
- infekcje bakteryjne lub wirusowe mogą powodować obrzęk języczka,
- alergie,
- przypadkowe połknięcie czegoś ostrego lub gorącego może podrażnić języczek.
Jeśli objawy nie ustępują, a na tylnej ścianie gardła i na migdałkach podniebiennych pojawiły się białe naloty, może to wskazywać na infekcję bakteryjną, zwaną anginą. Inne objawy ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych to najczęściej wysoka gorączka, silne bóle gardła oraz ból podczas połykania. Błona śluzowa gardła jest żywoczerwona i może towarzyszyć temu obrzęk. Języczek podniebienny może być obrzęknięty. Mogą wystąpić bóle brzucha, a czasami wymioty. Jeśli objawy nie ustępują, nie zwlekaj i skonsultuj się z lekarzem.
Czym jest bezdech senny?
Chrapanie to wibracja tkanek górnych dróg oddechowych i wynikający z niej dźwięk, spowodowany przez częściową niedrożność tego odcinka dróg oddechowych. W trakcie snu zwiotczeniu ulegają mięśnie gardła i podniebienia miękkiego, natomiast zwężeniu ulega cieśń gardła. Wówczas powietrze, które normalnie bez żadnych przeszkód powinno przedostawać się do płuc, przeciska się wprawiając tym samym fragmenty gardła w drgania.
Chrapanie jest nie tylko uciążliwe dla domowników, ale może wiązać się obturacyjnym bezdechem sennym. Zaburzenie to sprawia, że podczas snu zdarzają się epizody spłyconego oddechu lub bezdechu ze znacznym obniżeniem stężenia tlenu we krwi. Konsekwencje mogą być naprawdę niebezpieczne. Jeden z głównych mechanizmów powstawania tego zaburzenia wiąże się z budową jamy ustnej i gardła: podniebienie miękkie ulega zwiotczeniu, a drogi oddechowe zostają istotnie zwężone. Innymi przyczynami mogą być skrzywienie przegrody nosa, otyłość lub spożywanie alkoholu i leków nasennych.
Najczęstszymi objawami bezdechu sennego są:
- głośne chrapanie i nagłe wybudzenia ze snu połączone często z uczuciem braku powietrza, przyspieszonym oddechem czy tętnem,
- suchość w ustach,
- spierzchnięte wargi po przebudzeniu,
- nasilona senność podczas dnia,
- bóle głowy,
- nadmierna drażliwość i nerwowość,
- zaburzenia koncentracji.
W przypadku potwierdzonego rozpoznania obturacyjnego bezdechu sennego konieczne jest leczenie. Zaniechanie go może powodować liczne powikłania, m.in. nadciśnienie tętnicze, które zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Jeśli podejrzewasz u siebie obturacyjny bezdech senny, to koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Przeprowadzi on dokładną diagnostykę i zaproponuje odpowiednie leczenie.
