Suchość w ustach – co oznacza i jak można ją leczyć?

Co to jest suchość w jamie ustnej?
Suchość w jamie ustnej oznacza, że nasz organizm nie wytwarza wystarczająco dużo śliny, by utrzymać odpowiednią wilgotność jamy ustnej. Wszyscy raz na jakiś czas doświadczamy suchości jamy ustnej, zwłaszcza gdy się zdenerwujemy lub jesteśmy zestresowani. Jeśli jednak suchość w jamie ustnej obecna jest przez większość czasu, uczucie to może sprawiać znaczny dyskomfort i albo prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, albo na takie wskazywać. Ślina spełnia bowiem więcej funkcji poza nawilżaniem jamy ustnej – pomaga ona w trawieniu pokarmów, chroni zęby przed próchnicą, zapobiega infekcjom kontrolując bakterie w jamie ustnej, a także umożliwia żucie i przełykanie.

Istnieje kilka powodów, dla których gruczoły wytwarzające ślinę, zwane śliniankami, mogą nie funkcjonować prawidłowo. Należą do nich:

• skutki uboczne stosowania niektórych leków – ponad 400 różnych leków może powodować suchość w jamie ustnej; należą tu leki przeciwhistaminowe, zmniejszające obrzęk i przekrwienie śluzówek, leki przeciwbólowe, leki moczopędne, leki obniżające ciśnienie krwi i leki na depresję;
• choroby – na czynność ślinianek mogą oddziaływać niektóre choroby: cukrzyca , choroba Hodgkina, choroba Parkinsona, HIV/AIDS i zespół Sjögrena mogą prowadzić do powstawania suchości w jamie ustnej;
• radioterapia – jeżeli podczas leczenia nowotworów złośliwych głowa lub szyja zostaną wystawione na działanie promieniowania, ślinianki mogą ulec uszkodzeniu - wtedy utrata wydzielania śliny może być całkowita lub częściowa, przejściowa lub trwała;
• chemioterapia – leki stosowane w leczeniu nowotworów złośliwych mogą powodować zagęszczenie śliny, co może powodować uczucie suchości w jamie ustnej;
• menopauza – zmieniający się poziom hormonów może wpływać na funkcjonowanie ślinianki, często powodując u kobiet przechodzących menopauzę i już po niej utrzymującą się suchość w jamie ustnej;
• palenie – wiele osób palących fajkę, cygara oraz duże ilości papierosów doświadczają suchości w jamie ustnej;

 

Skąd mam wiedzieć, że mam suchość w jamie ustnej?
Każdemu od czasu do czasu robi się sucho w ustach. Dopiero wtedy, gdy uczucie to nie ustępuje, możemy podejrzewać, że mamy problemy z produkcją śliny. Do objawów suchości w jamie ustnej zalicza się:

• uczucie lepkości, suchości w ustach
• trudności w połykaniu
• pieczenie języka
• uczucie suchości w gardle
• popękane wargi
• pogorszenie zdolności rozpoznawania smaku lub metaliczny smak w ustach
• bolesne zmiany w obrębie jamy ustnej
• często zdarzający się nieprzyjemny zapach z ust
• trudności w żuciu lub mówieniu

 

W jaki sposób leczy się suchość w jamie ustnej?
Jedynym trwałym sposobem wyleczenia suchości jamy ustnej jest usunięcie przyczyny. Jeżeli suchość w jamie ustnej jest wynikiem stosowania określonych leków, lekarz może zapisać ci inny lek lub zmienić jego dawkowanie. Jeżeli ślinianki funkcjonują nieprawidłowo, nadal jednak wytwarzają pewne ilości śliny, lekarz może zapisać Ci lek, który poprawi ich działanie.

Jeżeli usunięcie przyczyny suchości w jamie ustnej nie jest możliwe lub jest możliwe, lecz nie od razu, istnieje kilka sposobów, dzięki którym można nawilżać jamę ustną. Dentysta może zalecić Ci stosowanie środków nawilżających do jamy ustnej, np. substytutów śliny. Również płukanie jamy ustnej specjalnymi płynami może przynieść ulgę. Możesz ponadto:

• często pić niewielkie ilości wody lub napojów bez cukru
• unikać napojów zawierających kofeinę, np. kawy czy różnego rodzaju napojów gazowanych, które mogą wysuszać jamę ustną
• żuć gumę do żucia bez cukru lub ssać cukierki bez cukru, aby pobudzić wypływ śliny (jeśli oczywiście częściowo zachowana jest funkcja ślinianek)
• nie używać tytoniu ani alkoholu, gdyż mogą one wysuszać jamę ustną
• powinieneś pamiętać, że ostre lub słone potrawy mogą powodować ból w przypadku suchości jamy ustnej
• stosować nawilżacz na noc

02/2001