Jama ustna nie przestaje pracować. Oddychanie, jedzenie i mowa byłyby niemożliwe, gdyby nie skoordynowane działanie wszystkich jej części. W przeciwieństwie do zębów lub języka języczek podniebienny wydaje się odgrywać mniej istotną rolę, ale nic bardziej mylnego – ten narząd pełni bardzo ważną funkcję w jamie ustnej.
Anatomia jamy ustnej
Jak wyjaśnia Poradnik Zdrowie, wnętrze jamy ustnej, w tym podniebienie, wyścielone jest błoną śluzową. Podniebienie składa się z dwóch części: podniebienia twardego i miękkiego. To pierwsze znajduje się z przodu jamy ustnej i oddziela ją od jamy nosowej. Podniebienie miękkie położone jest w tylnej części jamy ustnej i blokuje drogi oddechowe podczas przełykania pokarmów i napojów. Języczek podniebienny znajduje się właśnie w tej części podniebienia. Otoczony jest z obu stron migdałkami. Obie struktury znajdują się przy ujściu gardła.
Jaką rolę pełni języczek?
Wcześniej uważano, że języczek to organ szczątkowy, dziś jednak wiadomo, że pełni on bardzo ważne funkcje. Jak wyjaśniają badacze z Akademii Medycznej we Wrocławiu, uniesienie podniebienia miękkiego oddzielającego jamę gardłową od nosowej i skurcz mięśni krtani zamykających szparę głosową zabezpiecza przed wpadnięciem kęsa do dróg oddechowych.
Ten malutki zlepek błon śluzowych, tkanki łącznej i mięśniowej wspomaga mowę. Zapobiega również zadławieniu, wspomagając odruch gardłowy, gdy w tylnej części gardła znajdzie się duży obiekt.
Zapalenie języczka
Podobnie jak wiele innych części ciała stan zapalny i proces chorobowy mogą objąć również tę część podniebienia. Zapalenie języczka spowodowane jest zwykle infekcją, czasami jednak rozwija się na skutek alergii bądź urazu. Objawy obejmują zaczerwienienie i obrzęk, ból gardła, trudności w przełykaniu i poczucie, że coś nam utkwiło w tylnej części gardła.
W razie wystąpienia zapalenia języczka najlepiej udać się do lekarza; istnieją jednak pewne domowe sposoby, które mogą Ci przynieść ulgę:
— Pij duże ilości płynów.
– Płucz gardło ciepłą, osoloną wodą.
– Stosuj sprzedawany bez recepty aerozol na ból gardła.
– Zapytaj lekarza, czy możesz zażywać leki przeciwbólowe sprzedawane bez recepty.
– Nie pal i unikaj dymu papierosowego.
Jeśli objawy nie ustępują, a w tylnej części jamy ustnej pojawiły się czerwone lub białe smugi, może to wskazywać na infekcję bakteryjną znaną jako zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. Choroba ta dotyka głównie dzieci, ale przytrafia się też osobom dorosłym. Jak podaje portal Medonet, objawy bakteryjnego zapalenia garda i migdałków podniebiennych to najczęściej wysoka gorączka, bóle gardła i brzucha, a czasami wymioty. Jeśli objawy sprawiają ból lub nie ustępują po kilku dniach, nie zwlekaj i skonsultuj się z lekarzem.
Bezdech senny
Jak wyjaśniają badacze z Centrum Medycznego MML, drgania tkanek miękkich podniebienia słyszalne są jako chrapanie. Portal Medonet zauważa, że w trakcie snu zwiotczeniu ulegają mięśnie gardła i podniebienia miękkiego, natomiast zwężeniu ulega cieśń gardła. Wówczas powietrze, które normalnie bez żadnych przeszkód powinno przedostawać się do płuc, przeciska się wprawiając tym samym fragmenty gardła w drgania.
Chrapanie może być bardziej problematyczne, niż Ci się wydaje. Czasami jest objawem zaburzenia zwanego bezdechem sennym. Zaburzenie to sprawia, że podczas snu proces oddychania zostaje zainicjowany, po czym następuje jego przerwanie w powtarzającym się cyklu. Konsekwencje mogą być naprawdę nieprzyjemne. Jeden z głównych mechanizmów powstawania tego zaburzenia wiąże się z budową jamy ustnej: podniebienie miękkie ulega zwiotczeniu, a drogi oddechowe zostają zamknięte lub zamykają się w czasie snu.
Jak wyjaśnia Poradnik Zdrowie, najczęstsze objawy bezdechu sennego to m.in. głośne chrapanie, nagłe wybudzenia ze snu połączone często z uczuciem braku powietrza, przyspieszonym oddechem czy tętnem, suchość w ustach, spierzchnięte wargi po przebudzeniu, nasilona senność podczas dnia, nadmierna drażliwość i nerwowość. Nadwaga i pewne schorzenia (wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca) to również czynniki ryzyka.
Bezdech senny, pozostawiony bez uwagi, może powodować liczne powikłania, m.in. wysokie ciśnienie krwi i choroby serca. Jeśli sądzisz, że dokucza Ci ta dolegliwość, skonsultuj się z lekarzem.
Zwykle nie zdajesz sobie sprawy z tego, że w Twojej jamie ustnej znajduje się języczek podniebienny. Jeśli stan zapalny tego narządu lub problemy z gardłem dają Ci się we znaki, skonsultuj się z lekarzem.
