Ten zasadniczy element, zlokalizowany u podstawy czaszki, tuż przed strukturami ucha, łączy dolną szczękę (żuchwę) z górną. W porównaniu z większością stawów w ciele człowieka ma on niepowtarzalną budowę i składa się z zaokrąglonej wypukłości żuchwy, która osadzona jest we wgłębieniu czaszki, oraz z krążkowatej struktury zbudowanej z tkanki miękkiej (chrząstki), mieszczącej się między dwiema kośćmi (krążek stawowy).
Te trzy elementy stawu skroniowo-żuchwowego utrzymywane są razem dzięki wiązadłom wyrastającym z różnych okolic głowy i szyi, które wspierają szczękę i kierują jej ruchami. Do wiązadeł przyczepionych jest kilka grup mięśni; wiele z nich odpowiada za ruchy szczęki.
Mechanizm działania
Staw skroniowo-żuchwowy otwiera szczękę, wykorzystując dwa mechanizmy. Pierwszy wykorzystuje zasadę zawiasu w drzwiach, otwierając i zamykając usta w podobny sposób. Drugi wykorzystuje ruch ślizgowy, dolna szczęka porusza się wtedy w dół i do przodu, oraz na boki. Ten mechanizm sprawia, że podczas spożywania posiłków, ziewania czy śpiewania staw skroniowo-żuchwowy przesuwa się wstecz i do przodu oraz z boku na bok.
Jakie są możliwe urazy stawu skroniowo-żuchwowego?
Podobnie jak większość stawów w ciele człowieka, staw skroniowo-żuchwowy może ulec urazowi, obrzęknąć, powodować ból i ograniczyć ruchliwość dolnej szczęki. Ból może promieniować do okolic głowy i szyi. Pęknięcie krążka stawowego zdarza się rzadko, ale może on ulec przemieszczeniu, powodując silny ból i obrzęk. W przeciwieństwie do innych stawów, takich jak staw kolanowy czy biodrowy, zapalenie rzadko kiedy wdaje się w staw skroniowo-żuchwowy, ale jeśli tak się stanie, leczenie samymi środkami przeciwzapalnymi zwykle nie wystarcza. Na szczęście, ból związany z uszkodzeniem tego stawu jest często przemijający i można go złagodzić, stosując na przemian zimne i ciepłe okłady, które korzystnie działają na obolałe więzadła oraz otaczające mięśnie.
Zgrzytanie i zaciskanie zębów a ból stawu skroniowo-żuchwowego
Czasami ból stawu skroniowo-żuchwowego ma swój początek w zębach, a nie w samym stawie czy otaczających wiązadłach.
Zgrzytanie zębami (brukzim) może być szkodliwe, szczególnie jeśli są one nieprawidłowo ułożone, a pewne ruchy wykonywane podczas zgrzytania mogą przyczyniać się do bólu w stawie. Jak wyjaśnia portal Medonet, wśród najczęstszych przyczyn tej dolegliwości zwykle wymienia się stres –pacjent nieświadomie mocno zaciska szczęki i napina mięśnie twarzy. Przed rozpoczęciem leczenia konieczna jest konsultacja stomatologiczna.
Zaciskanie zębów również może powodować ból stawu skroniowo-żuchwowego. Niektórzy pacjenci przejawiają podobne zachowanie podczas snu. Po postawieniu prawidłowej diagnozy dentysta może zalecić noszenie plastikowej, przezroczystej nakładki zgryzowej, która łagodzi objawy.
Zabieg chirurgiczny na stawie skroniowo-żuchwowym
Zabieg chirurgiczny na stawie skroniowo-żuchwowym wykonuje się rzadko, ale w niektórych warunkach istnieją przesłanki do jego wykonania. Jak wyjaśnia Poradnik Zdrowie, operację zaleca się po wykonaniu rentgenowskich zdjęć czynnościowych i rozpoznaniu zespołu stawu skroniowo-żuchwowego. Procedura zwykle przypomina zabieg ortopedyczny po urazie kolana.
Jak zachować dobrą kondycję stawu skroniowo-żuchwowego?
Prawidłowa higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty u dentysty i higienistki dentystycznej pozwolą uniknąć powikłań związanych ze stawem skroniowo-żuchwowym. Właściwe szczotkowanie i dobór odpowiedniej pasty z fluorem pomoże zapobiec utracie szkliwa, spowodowanej nieprawidłowym funkcjonowaniem tego stawu.
Czym więc jest staw skroniowo-żuchwowy? Odwiedzaj dentystę dwa razy w roku i zapobiegaj występowaniu problemów stomatologicznym, a ta wiedza nie będzie Ci wcale potrzebna. Staw skroniowo-żuchwowy jest jak każdy inny staw w Twoim ciele, zaś prawidłowe nawyki zdrowotne i pielęgnacja zapobiegawcza zapewnią Ci piękny uśmiech i gładkie przeżuwanie.
