Z tego artykułu dowiesz się, czym są zęby mądrości, dlaczego mogą pojawić się dodatkowe ósemki oraz jakie są powody ich usuwania. U około 1–2% populacji mogą wystąpić nadliczbowe ósemki, co bywa mylnie interpretowane jako odrastanie wyrwanych zębów. Artykuł wyjaśnia również, dlaczego zęby mądrości są często usuwane.

Hiperdoncja: czym są zęby dziewiątki?
Ostatnia aktualizacja artykułu: 15 Dec 2024
Artykuł zweryfikowany merytorycznie przez: lek. dent. Maria Liszewska
Ten artykuł przeczytasz w 2 minuty
Spis treści
- Czym są zęby mądrości?
- Dlaczego posiadamy zęby mądrości?
- Czym jest hiperdoncja?
- Czy należy usuwać ósemki i zęby nadliczbowe?
- Co zrobić, jeżeli mam zatrzymane zęby?
Zęby mądrości są tematem, który budzi wiele pytań i obaw. Te ostatnie w kolejności wyrzynające się zęby często prowadzą do problemów związanych z ich nieprawidłowym wzrostem. Czym są zęby mądrości? Dlaczego je posiadamy i kiedy należy je usuwać? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania, odkrywając tajemnice związane z ewolucją uzębienia człowieka, w tym zębami nadliczbowymi, oraz dowiesz się, jakie leczenie stomatologiczne jest zalecane w przypadku problemów z zębami mądrości.
Czym są zęby mądrości?
Zęby mądrości to trzecie zęby trzonowe. Są to ostatnie w kolejności zęby, które wyrzynają się w naszych jamach ustnych w wieku ok. 18-24 lat. Z tego też względu nazywa się je zębami mądrości - gdyż pojawiają się dopiero w późniejszym wieku, w przeciwieństwie do wszystkich pozostałych zębów.
Do tego czasu wszystkie pozostałe 28 zębów stałych (od jedynki do siódemki) jest już w pełni wyrzniętych w łuku zębowym, stąd często brakuje miejsca do wyrznięcia się tzw. ósemek, czyli trzecich trzonowców. Z powodu niewystarczającej ilości miejsca w łuku zębowym zęby mądrości mogą czasami rosnąć pod kątem, który uniemożliwia ich pełne pojawienie się w łuku zębowym, lub zblokować się i wyrznąć się tylko częściowo. Zęby mądrości, które wyrastają w ten sposób, nazywane są zębami zatrzymanymi (częściowo lub całkowicie).
Dlaczego posiadamy zęby mądrości?
Naukowcy prowadzący badania nad ewolucją uzębienia człowieka odkryli, że pierwotni ludzie żuli surowe mięso, które wcześniej rozdrabniali przy użyciu kamiennych narzędzi. Ten sposób spożywania pokarmu spowodował, że zęby zaczęły się zmniejszać, a struktura twarzoczaszki stała się bardziej płaska. Według badaczy ewolucja uzębienia była ściśle związana z rodzajem pożywienia, które spożywali nasi praprzodkowie.
W dawnych czasach trzecie trzonowce miały znaczący wpływ na przetrwanie. Ewolucyjnie człowiek potrzebuje dziś mniej zębów niż wiele lat temu, dlatego obecnie nie każdy człowiek posiada zęby ósme.
Z drugiej zaś strony, przypadki występowania zwiększonej liczby zębów również są możliwe. Takie zjawisko nazywa się hiperdoncją.
Czym jest hiperdoncja?
Hiperdoncja to wada anatomiczna polegająca na występowaniu w jamie ustnej zębów nadliczbowych lub dodatkowych. Zwiększona liczba zębów występuje, kiedy stwierdza się obecność powyżej 32 zębów stałych lub powyżej 20 zębów mlecznych. Mogą to być zęby dodatkowe o prawidłowej budowie anatomicznej lub nadliczbowe o nieprawidłowej budowie.
Jedną z form zębów nadliczbowych są zęby zatrzonowe (dentes distomolares), które mogą mieć budowę prawidłową lub szczątkową. Zęby zatrzonowe najczęściej występują w szczęce i są uznawane za drugie najczęściej występują
Czy należy usuwać ósemki i zęby nadliczbowe?
Decyzja o usunięciu ósemek i zębów nadliczbowych zależy od konkretnych aspektów stomatologicznych pacjenta. Jako wskazania do ich ekstrakcji lekarz dentysta bierze pod uwagę poniższe czynniki:
niewłaściwe, utrudnione wyrzynanie,
infekcje i zapalenia,
problemy ortodontyczne,
wady próchnicze.
Gdy zęby mądrości lub nadliczbowe nie mają wystarczająco miejsca, aby wyrzynać się poprawnie, mogą wyrastać pod kątem, częściowo lub całkowicie zatrzymane. Może to prowadzić do bólu, infekcji, stanów zapalnych, a także do uszkodzenia sąsiednich zębów. Mogą powodować stłoczenie i przesunięcie innych zębów, a ze względu na swoje odległe położenie i utrudnioną higienę, zwiększają ryzyko próchnicy i chorób dziąseł.
Co zrobić, jeżeli mam zatrzymane zęby?
Do czasu wyrznięcia się trzecich trzonowców lub zębów nadliczbowych wolne miejsca w szczęce lub w żuchwie zostają zajęte przez inne zęby. Gdy dochodzi do ich wrzynięcia, w łuku zębowym zaczyna brakować dla nich miejsca, a sam proces zaczyna przebiegać nieprawidłowo. Wyrastają częściowo w niekorzystnym położeniu lub pozostają niewyrznięte. Takie zęby, które nie wyłaniają się z kości szczęki lub żuchwy, nazywa się zatrzymanymi.
Jeżeli masz zatrzymany ząb i dostrzegasz u siebie takie objawy jak: sztywność lub ból szczęki lub żuchwy w okolicy ostatniego zęba lub obrzęk i stan zapalny tkanki dziąseł.
Jednak warto wiedzieć, czy w Twoim przypadku zalecane jest usunięcie zębów ósmych lub nadliczbowych. Zęby zatrzymane mogą pozostawać bezobjawowe przez wiele lat, dlatego lepiej przeprowadzić zabieg w momencie, gdy objawy stanu zapalnego wokół tego zęba nie są odczuwalne. Toczący się stan zapalny wiąże się niestety z trudniejszym znieczuleniem okolicy zabiegowej oraz nieco trudniejszym gojeniem. Jeśli więc masz wątpliwości mimo tego, że ząb jeszcze Cię nie boli, nie bagatelizuj tego problemu i udaj się na konsultację do chirurga stomatologicznego lub chirurga szczękowo-twarzowego.