Osiem najczęstszych infekcji jamy ustnej

Bakterie występujące w jamie ustnej zwiększają ryzyko zakażeń wirusowych, próchnicy zębów, zapalenia dziąseł i innych częstych infekcji zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Niektórym infekcjom można zapobiegać, dbając o prawidłową higienę jamy ustnej, zaś inne zanikają samoistnie po upływie kilku dni, zwłaszcza te występujące w dzieciństwie. Jednak istnieją schorzenia, których niełatwo się pozbyć.

1. Próchnica zębów

Próchnica zębów często prowadzi do infekcji jamy ustnej i, jak potwierdza Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej, jest główną przyczyną utraty zębów przez dzieci w wieku poniżej 12 lat. Za rozpoczęcie procesu próchnicowego odpowiadają bakterie Streptococcus mutans.

2. Zapalenie dziąseł

Przyczyną zapalenia dziąseł (wczesnego etapu choroby dziąseł) jest obecność różnorodnych bakterii w szczelinach dziąsłowych oraz na linii dziąseł i poniżej. Toksyny produkowane przez te bakterie powodują obrzęk i stan zapalny, co wyjaśnia krwawienie występujące podczas szczotkowania. Na zapalenie dziąseł cierpi 50–90% osób dorosłych, a nieleczony stan prowadzi do rozwoju chorób przyzębia. Według badaczy z Akademii Medycznej w Warszawie niektóre bakterie mogą przedostać się do układu oddechowego i spowodować zapalenie płuc.

3. Choroba przyzębia

Zapalenie dziąseł obejmujące okolice znajdujące się poniżej linii dziąseł oraz tkankę kostną i tkankę utrzymującą ząb może łatwo przekształcić się w chorobę przyzębia. Dookoła zębów zaczynają tworzyć się kieszonki, a stan zapalny i utrata tkanki kostnej prowadzą do ich rozchwiania. Na choroby przyzębia cierpi 8–10% osób dorosłych – jest to też najczęstsza przyczyna utraty zębów. Choroba może również powodować chroniczne zapalenie płuc, a jeśli jego objawy były widoczne już wcześniej, stan chorego może się pogorszyć.

4. Choroba rąk, stóp i jamy ustnej

Jak podaje portal Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, u dzieci w wieku szkolnym i starszych obserwuje się często zespół kliniczny zwany chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej. Przyczyną tej dolegliwości jest zakażenie wirusem Coxsackie A16. Dziecko zaczyna skarżyć się na ból gardła i gorączkę, a po 1–2 dniach na wewnętrznej stronie jego policzków, na języku, a także na dłoniach, stopach i pośladkach pojawiają się pęcherzyki sprawiające lekki ból. Na szczęście infekcja często zanika samoistnie po upływie trzech dni.

5. Opryszczkowe zapalenie gardła

Opryszczkowe zapalenie gardła oraz choroba rąk, stóp i jamy ustnej to schorzenia pokrewne. Stan zapalny rozwija się najczęściej u dzieci w wieku 3–10 lat w sezonie letnim i jesiennym. Pierwsze objawy to gorączka, ból gardła i trudności w przełykaniu. Następnie w głębi jamy ustnej zaczynają pojawiać się małe pęcherzyki, które po rozerwaniu przekształcają się w duże wrzody. Opryszczkowe zapalenie gardła zwykle zanika po 3–5 dniach.

6. Grzybica

Przerost naturalnie występującego w jamie ustnej drożdżaka Candida albicans powoduje grzybicę, a cały proces może zostać zainicjowany na skutek leczenia antybiotykami lub stosowania chemioterapii czy radioterapii. Na języku, wewnętrznej części policzków, podniebieniu i w głębi jamy ustnej pojawia się wtedy biały, twarogowy osad. Grzybica to najczęstsza infekcja u osób zakażonych wirusem HIV.

7. Afty

Afta to owrzodzenie pojawiające się na dziąsłach i innych tkankach jamy ustnej, najczęściej u dzieci i nastolatków. Przyczyny tego schorzenia nie są do końca jasne, ale dostępne dane pozwalają przypuszczać, że stres, hormony, zaburzenia układu odpornościowego, alergie pokarmowe i powiązane infekcje przyczyniają się w jakiś sposób do pojawienia się pierwszych objawów. Zwykle znikają one po 10–14 dniach.

8. Opryszczka jamy ustnej

Jak podaje portal Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, przeważająca większość osób dorosłych (do 90%) jest zakażona wirusem HSV-1 powodującym opryszczkę jamy ustnej. Pierwsza infekcja może powodować objawy grypopodobne, pęcherze i wrzody na dziąsłach i języku, ale może też przebiegać bezobjawowo. Infekcje są nieuleczalne, ale właściwe postępowanie zapobiegnie rozwojowi pełnoobjawowej choroby. Nawracające objawy są zwykle łagodniejsze i zanikają po 7–10 dniach. Wokół ust pojawiają się pęcherze wypełnione płynem, które po upływie 1–5 dni pękają, pozostawiając strupy niepowodujące dalszego dyskomfortu.

U dzieci w wieku 1–2 lat, zakażonych wirusem HSV-1, czasami rozwija się stan zwany zapaleniem jamy ustnej. Pojawia się wtedy obrzęk dziąseł, na których dodatkowo tworzą się pęcherze. U dziecka występuje gorączka, staje się ono rozdrażnione i szybko się męczy. Kilka dni później wrzody tworzą się wokół ust. Po zaniku tych objawów wirus pozostaje w ciele w formie uśpionej, ale stres, trauma, światło słoneczne i przeziębienie mogą ponownie spowodować nawrót choroby.

Szczotkowanie zębów dwa razy dziennie przy użyciu pasty do zębów z fluorem oraz nitkowanie ich raz dziennie pomagają zapobiegać próchnicy zębów, zapaleniu dziąseł i chorobom przyzębia. Wyrobienie w sobie takich nawyków ułatwi w razie potrzeby leczenie innych infekcji jamy ustnej.