Ten artykuł przeczytasz w 2,5 minuty
Spis treści
Jeśli odgłos chrupania nie dochodzi ze strony Twoich płatków śniadaniowych, może go powodować staw skroniowo-żuchwowy (TMJ). Schorzenia tego stawu występują u ponad 10 milionów ludzi, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Choć dane te mogą wywoływać przerażenie, są sposoby, by stwierdzić, czy trzeszczenie w stawie skroniowo-żuchwowym
jest jedynie chwilowym problemem, czy też oznaką zaawansowanej dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych (TMD).
Jak działa staw skroniowo-żuchwowy
Staw skroniowo-żuchwowy może poruszać się na boki, a także do tyłu i do przodu – sprawia to, że jest jednym z najbardziej złożonych stawów w naszym ciele. Jak podano w Podręczniku Merck , staw ten – łącząc żuchwę z kośćmi skroniowymi po bokach głowy – umożliwia zakres ruchu konieczny do tego, byśmy mogli mówić, ziewać i przeżuwać jedzenie. Mięśnie twarzy przyłączone do stawu kontrolują te ruchy, a jego miękka chrząstka absorbuje ogromny nacisk, by żaden ruch nie wyrządził szkody.
Co jest przyczyną TMD
Uraz, zwichnięcie lub przemieszczenie elementu może przyczynić się do dysfunkcji stawu wskutek której powstają odgłosy, lecz dokładna przyczyna TMD jest zwykle nieznana. Zaciskanie szczęki i żuchwy oraz zgrzytanizębami mogą spowodować ból i napięcie mięśni twarzy – zwłaszcza gdy zęby nie są równo ustawione. Także różne rodzaje zapalenia stawów mogą mieć wpływ na sam staw. Badacze twierdzą, że kobiety mogą być bardziej narażone na TMD częściowo dlatego, że kolagen budujący krążek stawowyma u nich inną budowę. Na staw mogą mieć także wpływ żeńskie hormony.
Objawy TMD
Najczęstszym objawem TMD jest ból samego stawu lub przyczepionych do niego mięśni odpowiadających za żucie. Inne objawy to zablokowanie żuchwy lub ograniczenie jej ruchów, zmieniony układ zębów względem siebie i nawracające bóle głowy. Bolesne trzeszczenie w stawie skroniowo-żuchwowym może oczywiście być ostrzeżeniem, ale „strzykający” odgłos szczęki – lub jej ograniczona, lecz niepowodująca bólu ruchomość – nie zawsze sygnalizuje problem ze stawem skroniowo-żuchwowym i nie wymaga leczenia.
U większości ludzi objawy są łagodne i często mijają samoistnie, podczas gdy u innych ból może się utrzymywać i powodować osłabienie. Gdy zauważasz objaw TMD, jak najszybciej idź na wizytę do dentysty.
Diagnostyka
Dentysta weźmie pod uwagę ww. oznaki i przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski – dentystyczny i ogólny. Poprosi o szczegółowy opis objawów i wykona dokładne badanie, na które składa się obserwacja ruchu szczęki oraz sprawdzenie napięcia lub tkliwości mięśni twarzy. Panoramiczne zdjęcie RTG (pantomogram) także może pomóc wykryć lub wykluczyć poważny problem ze stawem. Jeśli jednak trzeba uzyskać więcej szczegółów, konieczne może być obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografia (CT). Przed postawieniem diagnozy dentysta musi wykluczyć inne przyczyny odczuwanego przez pacjenta dyskomfortu, takie jak infekcja zatok, bóle zębów, bóle ucha, zapalenie stawów (artretyzm) czy choroby neurologiczne.
Jak zmniejszyć ból
Dopasowane ochraniacze bądź szyny na zęby, służące do stabilizacji zgryzu, to jedno z najczęstszych rozwiązań. Ponieważ większość przypadków TMD ma charakter tymczasowy, podane poniżej środki mogą wystarczyć, by zminimalizować dyskomfort:
· Jedz miękkie pokarmy.
· Na zmianę przykładaj na staw chłodne oraz gorące i wilgotne okłady.
· Staraj się nie poruszać nadmiernie szczęką i żuchwą – nie ziewaj szeroko, nie żuj gumy i nie gryź dużych kęsów wielowarstwowych kanapek.
· Korzystaj z technik redukujących stres.
· Stosuj łagodne ćwiczenia rozluźniające, według zaleceń swojego dentysty lub fizjoterapeuty.
· Stosuj dostępne bez recepty środki przeciwbólowe lub niesterydowe leki przeciwzapalne, według wskazań swojego dentysty lub lekarza.
Dbaj o zdrowie stawu skroniowo-żuchwowego
Zdrowie jamy ustnej wiąże się ze szczotkowaniem zębów pastą z fluorem i regularnym czyszczeniem zębów u dentysty. Pamiętaj, że ból szczęki lub żuchwy nie zawsze spowodowany jest ich nadwyrężeniem. O zdrowie stawu skroniowo-żuchwowego zadbasz, unikając także nadmiernych ruchów szczęką i gryzienia twardych przedmiotów. Jeśli zaciskasz zęby w nocy, używanie ochraniacza na zęby podczas snu może także zapobiec objawom TMD.
I pamiętaj: jeśli Twoja szczęka „strzyka”, lecz nie powoduje bólu, najpewniej nie jest to TMD. Mimo to dobrze jest wspomnieć o tych odgłosach podczas kolejnego badania.
