Jaką rolę pełni fluorek?

Uśmiech przekazuje wiele informacji, ale ukrywanie go – jeszcze więcej. Niepewność co do stanu zdrowia jamy ustnej powstrzymuje przed uśmiechem nawet posiadaczy białych zębów. Większość ludzi wie, jak ważne jest szczotkowanie i nitkowanie. To dobry początek, jednak wiedza ta nie wystarczy by osiągnąć najważniejszy cel, jakim są zdrowe zęby. Stosowanie fluorku to zasadnicza część prawidłowej higieny jamy ustnej. Poniżej znajdziesz wszystkie niezbędne informacje, które wyjaśnią Ci, w jaki sposób fluorek chroni zdrowie Twojej jamy ustnej.

Czym jest fluorek i jak działa?

Czym jest fluorek?

Wielu ludzi sądzi, że fluorek to syntetyczny dodatek wchodzący w skład produktów do higieny jamy ustnej. Jednak w rzeczywistości jest to naturalnie występujący związek, który znaleźć można we wszystkich miejscach na Ziemi. Fluorek znajduje się również w niektórych produktach spożywczych i wodzie wodociągowej. Często dodaje się go do wody pitnej pochodzącej z sieci wodociągowej, która nie zawiera wystarczających ilości tego związku, ze względu na jego właściwości wzmacniające szkliwo i zmniejszające ryzyko próchnicy.

Skuteczność fluorku w walce z próchnicą stwierdzono w latach 30. XX wieku. Badacze zauważyli, że u dzieci pijących naturalnie fluorowaną wodę próchnica rozwijała się w mniejszym stopniu niż u dzieci mieszkających na obszarach, na których woda nie zawierała tego związku. Wszystkie późniejsze badania potwierdziły tę obserwację – po dodaniu fluorku do sieci wodociągowej zmniejsza się ryzyko próchnicy.

Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne, Światowa Organizacja Zdrowia, Amerykańskie Towarzystwo Medyczne i inne organizacje zatwierdziły wykorzystanie fluorku w publicznych sieciach wodociągowych ze względu na jego pozytywny wpływ na zdrowie zębów. Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne nadało fluorkowi miano „naturalnego czynnika zapobiegającego powstawaniu ubytków”.

Jak działa fluorek?

Mechanizm działania fluorku wymaga nieco głębszej analizy. Wiąże się on z naturalnymi procesami demineralizacji i remineralizacji zachodzącymi w jamie ustnej. Proces demineralizacji inicjowany jest przez bakterie żyjące w płytce nazębnej. Żywią się one cukrem i innymi węglowodanami i produkują kwas, który osłabia szkliwo. Fluorek pomaga zachować kontrolę na tempem tych zmian i zapobiega uszkodzeniom związanym z demineralizacją. Zęby stają się mocniejsze i lepiej znoszą negatywne skutki tego procesu.

Gdy kwasowość śliny spada, fluorek pomaga uzupełnić zapasy wapnia i jonów fosforanowych, które wzmacniają i chronią zęby. Proces ten zwany jest remineralizacją. Duża utrata minerałów w połączeniu z niewystarczającym uzupełnianiem niedoborów prowadzi do próchnicy zębów.

Jakie są korzyści związane ze stosowaniem fluorku?

Fluorek poprawia stan zębów na dwa sposoby. Spożywany w małych ilościach przedostaje się do układu krążenia dziecka, a następnie wnika w kształtujące się zęby stałe. Mieszając się ze śliną, wzmacnia zewnętrzne powierzchnie zębów, dzięki czemu szkliwo staje się odporniejsze na działanie kwasów. Zęby stają się mocniejsze, a ryzyko powstania ubytków i nadwrażliwości – mniejsze.

Źródło fluorku: Fluor

Czym jest fluor?

Przyjrzyjmy się temu minerałowi. Fluor jest pierwiastkiem, na dodatek – jak zauważa Królewskie Towarzystwo Chemiczne – bardzo reaktywnym. Ze względu na tę reaktywność łatwo tworzy związki. Jednym z najbardziej znanych związków fluoru jest właśnie fluorek. Tworzy się on naturalnie w pasatach do zębów zawierających fluor.

Istnieje wiele rodzajów fluorków: fluorek wapnia, fluorek sodu, monofluorofosforan sodu i fluorek cyny. Fluorki sodu i cyny często wchodzą w skład past do zębów.

W jaki sposób fluorek wzmacnia zęby?

Gdy stosujesz produkt zawierający fluorek, taki jak pasta do zębów, miesza się on ze śliną. Ślina pokrywa zęby, a szkliwo (najbardziej zewnętrzna powierzchnia zębów) zaczyna wchłaniać ten związek. Następnie fluorek wiąże się z wapniem i fosforanem (minerały naturalnie występującymi w szkliwie) i tworzy fluoroapatyt – twardy materiał, który zapobiega powstawaniu ubytków i zmniejsza ryzyko próchnicy.

Czy fluorek jest bezpieczny?

Fluorek jest bezpieczny i skuteczny, jeśli podawany jest w odpowiednich ilościach i zgodnie z zaleceniami, można go jednak przedawkować. Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich dziesięcioleci pokazały, że głównym zagrożeniem związanym z przedawkowaniem fluorku jest fluoroza – stan rozwijający się u małych dzieci po spożyciu zbyt dużej dawki tego związku, podawanego im przez długi czas.

Na zębach dzieci dotkniętych tym schorzeniem pojawiają się białe plamki lub smugi, a w niektórych przypadkach na szkliwie występują brązowe lub szare odbarwienia. Wszystkie systemy fluoryzacji wody pitnej w rozwiniętych krajach są sprawdzane pod kątem prawidłowego poziomu fluorku, więc przypadki fluorozy dotyczą głównie dzieci, które połykają duże ilości pasty do zębów. Właśnie dlatego należy je uważnie obserwować podczas szczotkowania i upewnić się, że wypluwają pastę nagromadzoną w jamie ustnej. Rodzice powinni również trzymać tabletki z fluorkiem z dala od dzieci, w bezpiecznym miejscu. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących stosowania fluorku u dzieci, skonsultuj się z dentystą.

Dlaczego fluorek jest bezpieczny?

Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom potwierdza, że bezpieczeństwo i korzyści związane ze stosowaniem fluorku są dobrze udokumentowane. Nie ma żadnego naukowego dowodu, który wskazywałby na negatywne efekty zdrowotne fluorku stosowanego w odpowiednich dawkach. Wyniki badań konsekwentnie pokazują, że ilości fluorku zawartego w paście do zębów i wodzie kranowej są bezpieczne i skuteczne.

Zalety stosowania tego związku podkreśla nie tylko Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom – według Amerykańskiego Towarzystwa Stomatologicznego ponad 125 organizacji działających na całym świecie również uznaje bezpieczeństwo i korzyści związane ze stosowaniem fluorku. Są to m.in. Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne, Amerykańskie Towarzystwo Medyczne oraz Światowa Organizacja Zdrowia.

Zabiegi fluoryzacji i suplementy fluorku

Zabiegi fluoryzacji

Istnieje kilka metod fluoryzacji. Produkty do stosowania miejscowego nakłada się bezpośrednio na zęby. Są to m.in. pasty do zębów, płyny do płukania ust i profesjonalne środki stosowane w gabinecie dentystycznym. Chociaż produkty stosowane miejscowo znajdują się w jamie ustnej przez krótki czas, sprawiają, że poziom fluorku wrasta i pozostaje wysoki przez kilka godzin po użyciu.

Jeśli masz zdrowe zęby, prawdopodobnie wystarczy Ci połączenie fluorowanej wody pitnej z pastą do zębów zawierającą fluor. Jeśli woda kranowa nie została poddana procesowi fluoryzacji lub jeśli pijesz wodę butelkowaną niezawierającą fluorku, dentysta może zalecić Ci zabieg fluoryzacji wykonywany w gabinecie stomatologicznym – w ten sposób zapewnisz swoim zębom odpowiednią ochronę.

Profesjonalne preparaty do fluoryzacji dostępne są w postaci żelu, pianki lub lakieru. Fluorek stosowany podczas tych zabiegów ma silniejsze działanie niż pasty do zębów i płyny do płukania jamy ustnej sprzedawane na receptę lub bez niej, dlatego też powinien on być nakłady wyłącznie przez specjalistę.

Suplementy fluorku

Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko nie otrzymuje wystarczającej ilości fluorku, poproś pediatrę lub dentystę o przepisanie mu suplementu fluorku. Suplementy fluorku najlepiej podawać dzieciom, które nie piją wody fluorowanej, między 6. miesiącem a 16. rokiem życia. Preparaty dla młodszych dzieci dostępne są w postaci płynów, a dla starszych i nastolatków – w postaci tabletek.

Jeśli Twoje dziecko potrzebuje większych dawek fluorku, dentysta lub pediatra może przepisać mu specjalne płyny do płukania jamy ustnej i żele zawierające ten związek. Bez względu na to, jaką decyzję podejmiesz, podczas stosowania preparatów zawierających fluorek pilnuj swojego dziecka; trzymaj je również poza jego zasięgiem.

Prawidłowa higiena jamy ustnej rozpoczyna się od właściwej rutyny. Szczotkuj zęby dwa razy dziennie i nitkuj je raz dziennie, a usuniesz płytkę tworzącą się między zębami. Nie zapominaj również o regularnych zabiegach czyszczenia zębów w gabinecie dentystycznym.