Z tego artykułu dowiesz się, kiedy można oczekiwać wyrzynania się pierwszych zębów u niemowląt i kiedy opóźnienie tego procesu staje się nietypowe. Artykuł omawia standardowy harmonogram pojawiania się zębów mlecznych oraz wskazuje, jakie czynniki mogą wpływać na opóźnienia, w tym genetykę, wcześniactwo i różne zaburzenia genetyczne. Dowiesz się również, jakie mogą być przyczyny późnego ząbkowania. Udostępniamy też wskazówki dotyczące pielęgnacji zębów dziecka.
Nowi rodzice z niecierpliwością czekają na wczesne oznaki wyrzynania się pierwszego zęba. Najczęściej jako pierwszy ząb - około 6 miesiąca życia dziecka - ukazuje się w jamie ustnej przyśrodkowy/centralny siekacz dolny. Co więcej, istnieje reguła "6/4", co oznacza, że co 6 miesięcy wyrzynają się 4 zęby mleczne (w wieku 12 miesięcy w jamie ustnej dziecka zazwyczaj obecnych jest 8 zębów, w wieku 18 miesięcy - 12 zębów itd.).
Kiedy jednak żaden z ząbków się nie pojawia, możesz zacząć się zastanawiać, czy to normalne? U większości dzieci opóźnione ząbkowanie nie jest zwykle powodem do niepokoju, jednak w przypadku niektórych niemowląt przyczyną może być rozwijający się stan chorobowy. Dowiedz się o tym więcej!
Kiedy dziecku rosną zęby?
Kiedy wyrzynają się zęby mleczne? Zwykle zęby zaczynają wyrzynać się w ok. 6. miesiącu życia. Po narodzinach dziecka większość zębów jest już ukształtowana i ukryta w kościach szczęki i żuchwy pokrytych dziąsłami. Najpierw pojawiają się dwa dolne przednie zęby (centralne siekacze dolne), potem cztery górne przednie (centralne i boczne siekacze górne), a następnie pozostałe dwa dolne z przodu boczne siekacze dolne). Następnie wyrzynają się pierwsze trzonowce górne i dolne, potem kły górne i dolne, a proces ząbkowania kończy wyrzynanie się drugich trzonowców górnych i dolnych. W ten sposób około 21.-31. miesiąca życia dzieci mogą pochwalić się pełnym kompletem zębów mlecznych (w sumie 20 zębów mlecznych).
Ile mamy zębów? Sprawdź więcej informacji w tym artykule.
Kiedy mówimy o późnym ząbkowaniu?
O późnym ząbkowaniu mówimy wtedy, gdy zęby mleczne wyrzynają się w 12. miesiącu życia lub później. Pierwszego zęba mlecznego spodziewać się możemy około 6. miesiąca życia dziecka. Zaś zmienność wyrzynania ok. 6 miesięcy dla zębów mlecznych mieści się w granicach normy.
Zęby stałe zaczynają się wyrzynać około 6. roku życia. Rozwój nieprzebiegający według tego wzorca niekoniecznie jest powodem do niepokoju, ale w niektórych przypadkach brak zębów może wskazywać na poważniejsze problemy.
Jaka jest przyczyna późnego ząbkowania?
Późne ząbkowanie może dotyczyć pojedynczych zębów lub grupy zębów i może być wynikiem działania czynników ogólnych lub miejscowych.
Wśród przyczyn ogólnoustrojowych wpływających na późne rozpoczęcie ząbkowania wyróżniamy:
- przedawkowanie witaminy D
- zaburzenia hormonalne (niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przytarczyc)
- niedokrwistość
- długotrwałe stosowanie chemioterapii i niektórych leków, nadmiernej podaży fluoru i żelaza
- niedobory witamin (hipowitaminozy) A i D
- przedwczesny poród
- niewłaściwe odżywianie dziecka
- rozszczep podniebienia
- osteoporozę
- zespoły chorobowe (np. Downa, Albersa-Schönberga, Fanconiego, Goldsheida, Aperta)
- porażenie mózgowe
- zakażenie HIV
- terapię hormonalną matki w okresie ciąży.
Wśród przyczyn miejscowych późnego ząbkowania wyróżnia się:
- stłoczenia zębów
- przetrwałe zęby mleczne
- przedwczesne ekstrakcje (usunięcie zębów, potocznie: wyrwanie)
- urazy
- napromieniowanie promieniami X
- torbiele
- zmiany nowotworowe
- zmiany nienowotworowe, np. torbiel
- brak zawiązka zęba
- rozszczep wyrostka zębodołowego i podniebienia
- zęby nadliczbowe.
Czy opóźnione ząbkowanie szkodzi zdrowiu?
Opóźnione ząbkowanie, które nie wynika z poważniejszych problemów, nie powinno być powodem do niepokoju, chociaż wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia problemów dentystycznych na późniejszych etapach życia. Nie należy zapominać, że zęby mleczne odgrywają ogromną rolę we właściwym żywieniu dziecka i stanowią wzór poprzedzający pojawienie się zębów stałych.
Wyrzynanie się zębów to ważny wskaźnik rozwoju dziecka. Problemy z ząbkowaniem mogą wskazywać na nieprawidłowy rozwój lub obecność problemów zdrowotnych w jamie ustnej. Czasami mogą być to pierwsze zauważalne objawy ogólnych chorób. Dlatego ważne jest, aby pediatrzy i dentyści dziecięcy dobrze znali ten proces, rozumieli, co może go zakłócać, i dokładnie obserwowali ząbkowanie.
Dbanie o higienę jamy ustnej dzieci jest istotne jeszcze przed pojawieniem się pierwszego zęba w jamie ustnej. Zaś gdy w jamie ustnej dziecka pojawia się pierwszy ząb mleczny, należy zacząć ich regularnie szczotkowanie. Najlepiej szczoteczką z miękkim włosiem i przy użyciu dziecięcej pasty do zębów, aby zapobiec wczesnej próchnicy.
