Czym jest ekstrakcja zęba mądrości?
Ekstrakcja zęba mądrości to zabieg chirurgiczny wykonywany przez dentystę lub chirurga szczękowego. Ma na celu usunięcie jednej lub kilku ósemek – czterech zębów stałych wyrzynających się w tylnej części jamy ustnej, zarówno na górze, jak i na dole. Zęby mądrości to trzecie i ostatnie trzonowce, które u większości ludzi wyrastają w wieku nastoletnim lub po 20. roku życia. W zależności od zaleceń dentysty przeprowadza się zabieg ich usunięcia.
Czym są zęby mądrości?
Zęby mądrości, czyli „trzecie trzonowce”, wyrzynają się zwykle przed 25. rokiem życia. Wyrastają więc w dojrzałym wieku, stąd ich nazwa. Niektóre osoby traktują je jako element „rytuału przejścia” – ich pojawienie się nie sprawia żadnych problemów. W przypadku innych ludzi wyrzynanie się zębów mądrości wiąże się z wieloma kłopotami – zęby te mogą ulec stłoczeniu lub zatrzymaniu albo wyrastać pod niewłaściwym kątem. Jak wyjaśnia Strona Zdrowia, podczas podejmowania decyzji o przebiegu leczenia dentysta bierze pod uwagę sposób, w jaki wzrasta ząb mądrości. Może on bowiem powodować problemy o charakterze ortodontycznym i okluzyjnym (kiedy żuchwa nie może się odpowiednio przesuwać względem szczęki) lub nawracające stany zapalne dziąsła, mieć niewłaściwe położenie i uszkadzać korzenie sąsiednich trzonowców lub powodować ich stłoczenie, a także wywoływać niespecyficzne objawy, m.in. migreny.
Kiedy konieczna jest ekstrakcja zęba mądrości?
Podczas wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym (dwa razy w roku) dentysta oceni stan Twojego uzębienia. Jeśli zaniepokoi go stan zębów mądrości, wykona dodatkowe badania i zrobi zdjęcie rentgenowskie. Następnie omówi z Tobą opcje leczenia. Zęby mądrości zwykle usuwa się chirurgicznie w następujących przypadkach:
– Zdrowe zęby przylegające do zębów mądrości mogą ulec uszkodzeniu
– Istnieje ryzyko zatrzymania zębów
– Istnieje ryzyko infekcji
– Pojawiły się torbiele lub guzy
Usunięcie zatrzymanych zębów mądrości zmniejsza ryzyko przyszłych problemów. U osób, które zdecydowały się na zabieg ekstrakcji, rzadko kiedy występują powikłania. Co prawda trudno jest przewidzieć, jakie problemy mogą pojawić się w przyszłości, jednak w porównaniu z zaniechaniem zabiegu usunięcie zęba mądrości wiąże się z wieloma korzyściami:
– Zęby mądrości, które nie wywołują żadnych objawów, mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób.
– Jeśli w szczęce brak jest miejsca na wyrzynające się zęby, trudno jest uzyskać do nich dostęp i wyczyścić je prawidłowo.
– Poważne powikłania związane z wyrzynaniem się zębów mądrości są rzadsze u osób młodszych.
– U starszych osób mogą wystąpić problemy podczas zabiegu i powikłania pozabiegowe.
Jakie ryzyko wiąże się z ekstrakcją zęba mądrości?
Większość zabiegów ekstrakcji nie powoduje powikłań w perspektywie długoterminowej, jednak tuż po zabiegu mogą wystąpić pewne problemy.
Suchy zębodół powstaje wtedy, gdy tworzący się po zabiegu skrzep krwi ulega naderwaniu w ranie poekstrakcyjnej (w zębodole) i odsłania leżącą poniżej kość. To bolesna dolegliwość, która opóźnia proces gojenia.
– Cząstki pokarmu i bakterie uwięzione w zębodole mogą spowodować infekcję.
– W zatokach może rozwinąć się stan zapalny.
– Dolna szczęka może ulec osłabieniu.
– Nerw dochodzący do dolnej wargi, języka lub policzka może ulec uszkodzeniu.
W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących ryzyka związanego z zabiegiem ekstrakcji skonsultuj się z dentystą lub chirurgiem szczękowym. Specjalista wyjaśni Ci, na czym polega procedura i ustali, czy zabieg będzie dla Ciebie odpowiedni.
Jak przygotować się do ekstrakcji zęba mądrości?
Jeśli zamierzasz usunąć ząb mądrości, pewnie zastanawiasz się, jakie czynności należy wykonać przed zabiegiem. Porozmawiaj z dentystą lub chirurgiem szczękowym o ekstrakcji, dowiedz się, czy nie ma przeciwwskazań do wykonania tego zabiegu i poproś o przedstawienie Ci ryzyka związanego z procedurą. Zabieg zwykle wykonuje się w gabinecie dentystycznym, jeśli jednak ząb uległ poważnemu zatrzymaniu lub jeśli zabieg ekstrakcji wiąże się wyższym niż zwykle ryzykiem, dentysta może skierować Cię do chirurga szczękowego. Podczas wizyty u stomatologa możesz zadać następujące pytania:
– Ile zębów mądrości zostanie usuniętych?
– Jaki rodzaj znieczulenia zostanie podany?
– Jak skomplikowany będzie zabieg?
– Ile czasu będzie trwać zabieg?
– Czy uszkodzeniu ulegną sąsiadujące zęby?
– Jakie jest prawdopodobieństwo uszkodzenia nerwu?
– Czy konieczne będą kolejne zabiegi?
– Ile czasu goi się rana i jak długo trwa powrót do normalności?
Chociaż dentysta lub chirurg szczękowy prawdopodobnie nie zna odpowiedzi na wszystkie powyższe pytania, z pewnością jest na nie przygotowany. Ekstrakcja zęba mądrości to często wykonywany zabieg, więc lekarz z pewnością będzie w stanie udzielić Ci właściwej porady.
Przygotowania do zabiegu
Ekstrakcja zęba mądrości rzadko kiedy wymaga hospitalizacji; większość zabiegów wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że po zabiegu możesz wrócić do domu. Personel kliniki poinformuje Cię o czynnościach, które należy wykonać przed operacją i po niej oraz odpowie na wszystkie nurtujące Cię pytania.
Przed zabiegiem poproś kogoś o podwiezienie Cię do kliniki i o odwiezienie do domu. Dowiedz się, z jakim wyprzedzeniem należy udać się na zabieg i jaką dietę należy stosować w noc poprzedzającą ekstrakcję (np. czy nie należy spożywać żadnych pokarmów, a jeśli tak, to od kiedy i jak długo). Jeśli zażywasz jakiekolwiek leki sprzedawane bez recepty, dowiedz się, czy możesz je przyjąć przed zabiegiem.
Uzyskanie odpowiedzi na wszystkie powyższe pytania pozwoli Ci upewnić się, że zabieg będzie przebiegać gładko i że szybko wrócisz do zdrowia.
Czego możesz oczekiwać przed zabiegiem?
Jak wyjaśnia dr n. med. Stanisława Barham, znieczulenia dzielimy na: znieczulenia ogólne, przewodowe i analgosedację.
Znieczulenie przewodowe (miejscowe)
Znieczulenie przewodowe podaje się, wykonując zastrzyk w miejscu ekstrakcji. Najpierw jednak dentysta lub chirurg szczękowy użyje środka odbierającego czucie. Zachowasz całkowitą świadomość i chociaż poczujesz nacisk i ruch, prawdopodobnie nie będziesz odczuwać żadnego bólu.
Analgosedacja
U osób, które nie boją się igieł, wykonuje się sedację za pomocą kroplówki dożylnej. Sedacja powoduje wyłączenie świadomości, co oznacza, że podczas zabiegu będziesz spać i nie będziesz odczuwać żadnego bólu. Chirurg znieczuli Ci również dziąsła za pomocą odpowiedniego środka lub znieczulenia miejscowego.
Znieczulenie ogólne
Jeśli odstraszają Cię igły, dentysta może zalecić Ci znieczulenie ogólne. Środek znieczulający podaje się do dróg oddechowych, a nie dożylnie. Podobnie jak w przypadku sedacji znieczulenie ogólne odbiera Ci świadomość. Podawanie środka znieczulającego oraz funkcje życiowe, takie jak oddychanie, temperatura ciała, tętno i ciśnienie krwi są monitorowane przez personel.
Czego możesz oczekiwać podczas zabiegu?
Dentysta lub chirurg szczękowy wykona nacięcie w brzegu dziąsłowym. Następnie odsunie od siebie fragmenty dziąsła i odsłoni ząb oraz leżące poniżej okolice kości. Przed podzieleniem zęba na sekcje lekarz usunie fragmenty kości, które blokują dostęp do niego – w ten sposób zabieg ekstrakcji będzie łatwiejszy do wykonania.
Dentysta usuwa ząb i wszelkie resztki z okolic brzegu dziąsłowego lub kości. Następnie zszywa ranę i kładzie gazę w miejscu ekstrakcji, aby zatrzymać krwawienie i wspomóc tworzenie się skrzepu.
Czego możesz oczekiwać po zabiegu?
Po wykonaniu zabiegu chirurgicznego przejdziesz do pokoju wybudzeń i poczekasz, aż minią skutki znieczulenia (chyba że podano Ci znieczulenie miejscowe – wtedy dojdziesz do siebie na fotelu dentystycznym).
Zalecenia:
– Przestrzegaj zaleceń pozabiegowych. W Twojej jamie ustnej znajduje się rana, tak więc stosuj się do zaleceń dentysty lub chirurga szczękowego – rana zagoi się szybciej i nie wystąpią powikłania.
– Odpoczywaj przez resztę dnia. Następnego dnia wrócisz do swojej codziennej rutyny, ale przez tydzień unikaj nadmiernego wysiłku – rana potrzebuje czasu, aby się zagoić.
– Spożywaj miękkie posiłki przez 1–2 dni po zabiegu. Mus jabłkowy i jogurt zaspokoją Twój głód. Produkty te można z łatwością wypłukać z jamy ustnej i w ten sposób uniknąć infekcji w miejscu ekstrakcji.
– Jeśli odczuwasz ból po zabiegu, zażyj paracetamol sprzedawany bez recepty. Jeśli ból nie ustępuje, skonsultuj się z dentystą lub chirurgiem szczękowym, który przepisze Ci silniejszy środek. Aby złagodzić niewielki ból, przyłóż do policzka okład z lodem.
– Płucz jamę ustną ciepłą, osoloną wodą (0,25 l wody na 1/2 łyżeczki soli) po każdym posiłku i raz na kilka godzin w tygodniu. Po 1–2 dniach możesz zacząć szczotkować zęby, ale uważaj na okolice rany.
Zakazy:
– Przez kilka dni nie wolno spożywać słodkich, gazowanych, zawierających kofeinę lub alkohol napojów. Zamiast nich pij dużo wody i nie używaj słomek – podczas zasysania skrzep może się nieoczekiwanie zerwać, co zaburzy proces gojenia się rany.
– Unikaj spożywania trudnych do pogryzienia lub nadmiernie pikantnych pokarmów, a także produktów, które lubią utkwić między zębami.
– Nie pluj, bo możesz naderwać skrzep. Jeśli uważasz, że gazę należałoby wymienić, skonsultuj się z dentystą lub chirurgiem szczękowym. Opuchlizna i stłuczenia po zabiegu to normalne objawy, które powinny ustąpić po kilku dniach, jeśli będziesz robić okłady z lodu.
– Nie szczotkuj zębów, nie pluj i nie używaj płynów do płukania jamy ustnej w pierwszym dniu po zabiegu.
– Nie pal tytoniu ani nie żuj produktów tytoniowych. Stosowanie tych produktów po zabiegu chirurgicznym w okolicach jamy ustnej może poważnie zaburzyć proces gojenia się rany i zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań lub infekcji.
Jeśli założono Ci szwy, które rozpuszczają się samoistnie, możesz się spodziewać, że znikną same w ciągu kilku tygodni. Jeśli trzeba je zdjąć, dentysta wyznaczy Ci kolejne spotkanie.
Kiedy należy skontaktować się z dentystą lub chirurgiem szczękowym?
Jeśli po zabiegu wystąpią u Ciebie poniższe objawy, natychmiast skontaktuj się z dentystą lub chirurgiem szczękowym. Mogą one wskazywać na infekcję, suchy zębodół, uszkodzenie nerwu lub inne poważne powikłania:
– Obrzęk, który pogarsza się po upływie kilku dni
– Gorączka
– Ból nieustępujący po zażyciu leków przeciwbólowych
– Nieprzyjemny lub uciążliwy posmak, który nie ustępuje po płukaniu jamy ustnej osoloną wodą
– Ropa zbierająca się w zębodole lub wydzielająca się z rany
Wyniki
Wizyta kontrolna u dentysty po ekstrakcji zęba mądrości zwykle nie jest konieczna, chyba że wystąpią powikłania, dokuczają Ci inne uciążliwe objawy (obrzęk, ból, odrętwienie, krwawienia) wskazujące na infekcję lub uszkodzenie nerwu albo wymagane jest zdjęcie szwów (bo nie rozpuszczają się same).
Jeśli wystąpią u Ciebie powikłania, natychmiast skontaktuj się z dentystą lub chirurgiem szczękowym, który dobierze odpowiednie leczenie.