Z tego artykułu dowiesz się, czym jest wypełnienie zęba i jakie są jego główne rodzaje. Artykuł szczegółowo opisuje, jak dentysta przygotowuje ząb do wypełnienia i jakie materiały mogą być używane. Dowiesz się również, które materiały są najbardziej trwałe oraz w jakich przypadkach mogą być stosowane. Omówione są także różnice w kosztach i estetyce poszczególnych typów wypełnień.
Obecnie jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów stomatologicznych jest wypełnienie zęba. Wypełnienia stomatologiczne pozwalają na skuteczne leczenie ubytków, przywracając zębom ich funkcjonalność i estetykę. Ale czym dokładnie jest wypełnienie zęba? Jakie są dostępne rodzaje wypełnień i który z nich jest najlepszy? W tym artykule odpowiemy na te pytania, przybliżając najważniejsze informacje na temat wypełnień stomatologicznych.
Czym jest wypełnienie?
Wypełnienie zęba jest metodą leczenia oraz przywracania mu prawidłowej czynności i kształtu poprzez uzupełnienie ubytku spowodowanego np. próchnicą, urazem lub innym uszkodzeniem. Wypełnienie potocznie nazywane jest plombą dentystyczną.
Wypełnienia zębów mają za zadanie:
odtwarzać anatomiczny kształt zęba,
zapobiegać progresji i dalszemu rozwojowi próchnicy w zakażonej i zmienionej próchnicowo tkance zęba (dzięki zachowaniu szczelności brzeżnej),
prawidłowo odbudowywać punkty styczne (punkty kontaktu między sąsiednimi zębami) tak, by chronić dziąsło (brodawkę dziąsłową) i zapobiegać gromadzeniu resztek pokarmowych między zębami,
odtwarzać funkcje zębów (żucie, mowa, także estetyka, uśmiech),
imitować kolor zęba,
chronić tkanki wewnętrzne (miazga w komorze zęba i kanałach korzeniowych) przed działaniem drażniącym czynników zewnętrznych.
Proces założenia wypełnienia zaczyna się od diagnozy ubytku i znieczulenia obszaru wokół uszkodzonego zęba. Następnie lekarz usuwa zmienioną próchnicowo tkankę zęba, oczyszcza uszkodzone miejsce, a następnie wypełnia oczyszczony i opracowany ubytek materiałem wypełniającym. Zamykając przestrzeń, do której mogą dostawać się bakterie, wypełnienie zabezpiecza tkanki przed gwałtownym rozwojem próchnicy.
Jakie są rodzaje wypełnień?
Wyróżnia się 2 rodzaje wypełnień zębów w zależności od użytego materiału - są to wypełnienia tymczasowe oraz ostateczne.
Materiały do wypełnień tymczasowych, tzw. opatrunki stomatologiczne. Są to różnego rodzaju cementy (m.in. cement cynkowo-siarczanowy, cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy - o charakterystycznym goździkowym zapachu i posmaku). Są stosowane do zamknięcia ubytku między wizytami w przypadku bardziej zaawansowanego leczenia zaplanowanego na więcej niż jedną wizytę. Nie są jednak zakładane na dłużej niż kilka tygodni.
Materiały do wypełnień ostatecznych, docelowych to na przykład:
- amalgamat (stosowany dawniej, dzisiaj już nie zakładany)
- materiały kompozytowe, inaczej nazywane materiałami złożonymi
- materiały glassjonomerowe, inaczej szkło-jonomerowe lub szklano-jonomerowe
- i inne (m.in. ormocery, kompomery) stosowane rzadziej.
Z czego wykonuje się wypełnienia dentystyczne?
Obecnie jednymi z najpopularniejszych materiałów do wykonania wypełnień dentystycznych są amalgamat, kompozyt i szkło-jonomer.
Amalgamat
Materiał ten służył do ostatecznej odbudowy zębów, składał się w dużej mierze z rtęci, a także ze srebra, miedzi i cyny. To właśnie ze względu na zawartą w składzie rtęć stosowanie wypełnień amalgamatowych budziło wiele kontrowersji i obecnie nie jest stosowane.
Jego największą wadą było to, że nie łączył się on z tkankami zębów (tak jak materiały kompozytowe czy glassjonomerowe - po odpowiednim przygotowaniu powierzchni zęba), a żeby zagwarantować jego utrzymanie w ubytku należało usunąć za pomocą wiertła więcej tkanek, niż byłoby to wymagane dzisiaj. Kolejną wadą amalgamatów był ich nieestetyczny kolor i wygląd.
Materiały kompozytowe
Są to obecnie materiały uniwersalne, tzn. mogą być stosowane w przypadku wielu wskazań, są wytrzymałe mechanicznie oraz wysoko estetyczne. Pozwalają na odbudowę ubytków różnych rodzajów i o różnej rozległości, ubytków niepróchnicowego (np. starcie zębów, ubytki abrazyjne, erozyjne) i próchnicowego pochodzenia. Znajdują też zastosowanie w profilaktyce - lakowaniu bruzd.
Materiały glassjonomerowe (szkło-jonomerowe)
Są nieco mniej estetyczne i mniej wytrzymałe niż materiały kompozytowe. Stosowane są szczególnie w warunkach, gdy izolacja i utrzymanie suchości pola zabiegowego stwarza trudności, np. w przypadku próchnicy korzeni zębów, a także w przypadku leczenia zębów mlecznych. Może być wykorzystywany powszechnie i uniwersalnie jak materiał kompozytowy, jednak jest to materiał o kompromisowych właściwościach. Jego ważną cechą jest zawartość fluoru, który z czasem przenika do szkliwa, wzmacniając je i chroniąc przed próchnicą.
Należy pamiętać, że nie istnieje jeden typ wypełnienia zęba najlepszy dla wszystkich pacjentów. Najlepszy typ wypełnienia jest uzależniony od zakresu i rozległości naprawy, ewentualnych uczuleń na określone materiały, lokalizacji zęba w jamie ustnej i umiejscowienia ubytku próchnicowego w danym zębie oraz możliwości finansowych danego pacjenta.